Beyinde oksijensiz kalma gibi nedenlerle oluşan hasarların beyin ve kas grubu arasındaki iletişimi etkilemesi ve kasların kullanımında güçlük çekilmesine yol açan nörolojik bir rahatsızlık olan SerebralPalsi hakkında Uzman Dr. VüsalMahmudov bilinmeyenleri anlattı.

Diğer adı Statik Ensefalopati olan bu beyin hasarı bebek ve çocuklarda görülmekte olduğunu kaydeden Uzman Dr. VüsalMahmudov, “ Genellikle erken fatal dönem ve 5 yaşa kadar görülen SerebralPalsi oksijen yetersizliğinin yanı sıra enfeksiyon ve beyin anomalilerinde de ortaya çıkmaktadır.Hareket ve duruş bozukluklarına neden olan ve farklı aşamalarda farklı belirtiler gösteren beyin felcinin kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Bununla birlikte modern tıbbın destek tedavileri, fizyoterapiler ve ilaç tedavisi ile hastaların yetenek ve becerilerinin gelişmesi sağlanmaktadır” dedi.

SerebralPalsi Neden Olur?

SerebralPalsi, bazı durumlarda tek bir nedene, bazı durumlarda birden çok hasara bağlı olarak ortaya çıkabildiğini dikkat çeken VüsalMahmudov, Doğum ve hamilelik sırasında meydana gelen bazı etkenler bu rahatsızlığın ortaya çıkma nedenlerini yaratmaktadır. Doğum sırasında ve sonrasında bebeklerin yeterli oksijeni alamaması, enfeksiyon gelişmesi, pıhtılaşma problemleri, düşük kilo, yüksek ateş ya da beyin travmaları hastalığın en sık görülen nedenleri arasında bulunmaktadır. Yeni doğan bebeklerin ortalama %20’sinde bu nedenlere bağlı olarak SerebralPalsi görülmektedir dedi ve devam etti. Mahmudov, “Hamilelik sırasında ise kızamıkçık, kanamalar, enfeksiyonlar, tansiyonun çok düşmesi ya da yükselmesi, genetik bozukluklar ve kan uyuşmazlıkları SerebralPalsi’ne neden olabilmektedir.

SerebralPalsi’nin en sık prematüre bebeklerde görülmesinin nedenleri arasında ise kan damarlarının tam olarak gelişmemiş olması bulunmaktadır. Bu nedenle, kanamalar prematüre bebeklerde daha çok görülmektedir. Bununla birlikte bebeklik döneminde görülen menenjit, düşmelere bağlı kafa travmaları da SerebralPalsi’ne neden olmaktadır” dedi.

Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Mahmudov, SerebralPalsihakkında çok detaylı bilgiler kaydetti.

Kas ve iskelet sistemini etkileyen SerebralPalsi’nin belirtileri doğumdan itibaren farklı yaşlarda, farklı semptomlar şeklinde görülmektedir. Hafif ya da şiddetli olarak nitelendirilen belirtiler çocuktan çocuğa farklılaşmaktadır. Bu rahatsızlığa sahip bazı bebek ve çocuklar yalnızca fiziksel aktiviteler sırasında zorlanırken bazılarında ise kavrama ve anlama ile ilgili sorunlar görülmektedir.

Belirtilerin farklılaşma nedenlerinden biri de beynin hasar gören bölümlerinin değişiklik göstermesidir. Beyin hasarının görüldüğü çocuklarda görme ve işitme problemleri ile zekâ geriliği de görülebilmektedir. SerebralPalsi’nin genel belirtileri:

• Belli yaşa gelen bebeklerin oturma, yürüme, sürünme gibi fiziksel aktivitelerini yapamaması ve motor becerilerini geliştirememesi,
• Konuşma bozuklukları ya da konuşma becerisinin yaşa göre geri kalması,
• Kaslarda görülen gevşeme ve sertlikler,
• Fiziksel harekette zorluk yaşayan bebek ve çocukların sık sık düşmesi ve denge bozuklukları,
• Görme ve işitme problemleri,
• Kol, bacak ve gövdede istemsiz hareketler,
• Anlama ve kavramada güçlükler,
• Abartılı ve hızlı refleksler.

SerebralPalsi’nin beynin farklı bölümlerini etkileyen ve farklı semptomlara neden olan 5 tipi bulunmaktadır.

• Spastik Tip
• Hipotonik Tip
• Ataksik Tip
• Atenoid Tip
• Karma Tip

SerebralPalsi, geri döndürülemeyen hastalıklardan biridir. Bununla birlikte, hastalığın seyrine ve hastaların yaşına göre SerebralPalsi’nin semptomları cerrahi ve cerrahi olmayan yollarla giderilmektedir.

SerebralPalsi doğumda görülen bir hastalık olmasına rağmen semptomların ortaya çıkması zaman alabilmektedir. Bebeklerin ortalama 4. aylarından itibaren fiziksel ve zihinsel olarak geride kalmaları ile ilk belirtiler gözle görülebilir hale gelmektedir. Bu nedenle, SerebralPalsi tanısı en net 4 ila 12 ay arasında koyulmaktadır.

Tanı sırasında nöroloji uzmanı öncelikle bebeklerin doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası öykülerini dinlemek istemektedir. Varsa ailenin kalıtsal hastalıkları da önem taşımaktadır. Doğumun gerçekleştiği hastaneden epikriz almak da uygun yöntemlerden biridir. Hareketlerin simetrik olup olmadığı, bebeklerin çevreleri ile ilişkileri ve tepkileri, motor ve dil becerileri de tanı sırasında gözlemlenmektedir.

Nörolojik muayenede;

• Nöbet geçiren bebek ve çocuklarda problemin kaynağını tespit etmek için Elektroansefalografi (EEG)’den faydalanılmaktadır.
• SerebralPalsi riski taşıyan çocukların beyin dokusu ve beyin yapısını inceleyebilmek için beyin tomografisi ve Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) yöntemlerine başvurulmaktadır.
• Görme ve işitme kaybı olasılıklarında göz ve işitme muayenesi yapılmaktadır.
• Kan ve idrar örnekleri incelenmektedir.
• Kalça çıkığına karşı belli aralıklarla kalça grafisi çekilmektedir.

SerebralPalsi’nin kesin tedavisi olmamakla birlikte semptomları ortadan kaldıracak ve hastaların potansiyellerini ortaya çıkaracak pek çok yöntem bulunmaktadır. Hastalığa neden olan beyin hasarı tam olarak tedavi edilemediği için erken tanı çok önemlidir. Erken tanı ile çocukların küçük yaştan itibaren kendilerini geliştirmeleri ve ilerleyen zamanlarda sosyal olarak da daha etkin olmaları sağlanabilmektedir.

Tedavi sırasında çocuk doktorları, çocuk nörologları, pedagoglar, fizyoterapistler, ortopedistler, özel eğitim kurumları ve konuşma terapistleri koordineli çalışmaktadır. Çocukların topluma karışması, kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmesi ve sosyal ilişkileri için kendilerine uygun bir rehabilitasyon alanı içine dahil edilmesi gerekmektedir.

• İlaç tedavisi

SerebralPalsi’nin bilinen ilaçlı tedavisi yoktur. Yalnızca titreme ve epilepsi nöbetleri ile kas sertliğini önleyici ilaçlar kullanılmaktadır.

• Fizik Tedavi

SerebralPalsi tanısı konulan hastaların en az ilk iki yıllarında fizik tedavi görmesi gerekmektedir. Fizik tedavi, özellikle fiziksel güçlük çeken çocuklar için ideal tedavi yöntemlerinden biridir. Kol, bacak, baş ve gövde kontrolünü sağlamak, yürüme ve oturma gibi fiziksel kabiliyetleri geliştirmek için fizyoterapistlerle birlikte çalışılması gerekmektedir.

• Botoks Tedavisi

Kaslarında aşırı sertlik görülen hastalarda botoks tedavisi de tavsiye edilen tedavi yöntemlerinden biridir. Kasların çok sert ve sıkı olması hastaları rahatsız etmektedir. Hem bu rahatsızlığın giderilmesi hem de fizik tedavi sırasında hastaların zorlanmaması için botoks tedavisi de uygulanabilmektedir.

Uzman Dr. VüsalMahmudov KİMDİR,

1999-2005 yıllarında Azerbaycan Tıp Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde okudu.
2006-2012 Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi (İzmir, Türkiye)
Uzmanlık: Ortopedi ve travmatoloji

Gerçekleştirilen prosedürler

Ortopedik ve travmatolojik hastalıkların incelenmesi ve tedavisi;
Acil ve acil travması olan hastalar için ilk yardım ve cerrahi;
Eklem artrozu ve eklem içi enjeksiyonların tedavisi;
Spor yaralanmalarından sonra tedavi ve rehabilitasyon;
El cerrahisi – doğuştan el anomalileri, yırtık uzuvların replantasyonu, vasküler, yaşlı, tendon onarımı ve nakli;
Eklem cerrahisi – diz ve kalça eklemlerinin artroplastisi, diz artroskopik cerrahisi;
Pediatrik cerrahi – doğuştan ve edinilmiş deformitelerin ve hastalıkların tedavisi ve cerrahisi;
Travma cerrahisi – kırık ve çıkıkların tedavisi, cerrahi vb.

Azerbaycan ve Türkiye için önemli bir doktor olmayı başarmiştir,

VüsalMahmudov;